De vereniging zonder winstoogmerk (vzw) bestaat uit minstens drie personen en streeft naar de verwezenlijking van een doelstelling zonder winstoogmerk.
In tegenstelling tot een handelsvennootschap, zal de vzw:
- geen minimumkapitaal vereisen,
- geen winstbejag kunnen nastreven (maar het is wel toegestaan lidgeld te innen en betalende activiteiten te organiseren, mits deze binnen het nagestreefde doel vallen),
- geen winsten kunnen uitkeren aan haar leden.
Indien een fiscaal onderzoek zou uitwijzen dat de vzw toch handelingen met winstgevend karakter verricht wordt zij alsnog belast volgens de regels van de vennootschapsbelasting en moet zij de boekhoudwetgeving naleven.
RECHTSPERSOONLIJKHEID VERWERVEN
De vereniging kan een rechtspersoonlijkheid verkrijgen wanneer ze de volgende voorwaarden vervult:
- de maatschappelijke zetel moet in België gevestigd zijn,
- er zijn minimaal drie leden,
- de statuten, de naam, de voornaam, het beroep en de woonplaats van de beheerders moeten gepubliceerd worden in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad,
- de statuten moeten verplicht een aantal vermeldingen bevatten.
Opgelet, indien niet al deze voorwaarden vervuld zijn, dan zal de vereniging worden beschouwd als een feitelijke vereniging
De vzw verwerft rechtspersoonlijkheid op de dag waarop de vzw haar statuten en de akten betreffende de benoeming van de bestuurders neerlegt bij de griffie van de rechtbank.
Tussen de oprichting en het tijdstip waarop deze vzw rechtspersoonlijkheid verwerft, kan een periode verstrijken. Volgende handelingen kunnen gesteld worden gedurende deze periode:
- een bankrekening openen,
- materiaal aankopen,
- een gebouw huren,
- personeel aanwerven.
De personen die deze verbintenissen sluiten daarvoor persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk. Er bestaat echter een uitzondering op deze regel, namelijk wanneer de vzw:
- rechtspersoonlijkheid verwerft binnen de2 jaar volgend op het ontstaan van de verbintenis,
- deze verbintenis bekrachtigt binnen 6 maanden na het verwerven van rechtspersoonlijkheid.
Wie een vzw wil oprichten, hoeft niet langer naar de griffie te trekken. Voortaan kan de burger via de online applicatie ‘E-griffie’ de oprichtingsakte van een vzw neerleggen:
DE STATUTEN
De statuten van de vzw moeten de volgende gegevens vermelden:
- de volledige benaming en het adres van de zetel van de vzw (het gerechtelijk arrondissement waar de vereniging is gevestigd),
- het doel van de vzw,
- de procedure bij statutenwijziging,
- eventueel een onderscheid tussen werkende leden (min. 3) en de stille leden,
- naam, woonplaats en nationaliteit van de stichters,
- de benoemingsvoorwaarden van de beheerders,
- het maximum bedrag van het lidgeld,
- de bevoegdheden van de algemene vergadering,
- de verantwoordelijken voor het beheer van de rekeningen en begrotingen,
- de bestemming van het vermogen bij ontbinding.
De statuten moeten schriftelijk worden vastgelegd. Ze kunnen worden opgesteld als een onderhandse akte (in aanwezigheid van de stichters) of als authentieke akte (opgemaakt bij een notaris).
De statuten en de lijst van de leden van de eerste raad van beheer moeten ter publicatie worden opgestuurd naar het Belgische Staatsblad. Binnen één maand na de bekendmaking van de statuten, moet de ledenlijst neergelegd worden bij de griffie van de rechtbank van eerste aanleg.
WETTELIJKE EN ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN
Elke vzw is verplicht zich in te schrijven bij de Kruispuntbank van Ondernemingen. Zij ontvangen een identificatienummer dat telkens op officiële documenten vermeld moet worden.
Hervorming van het vennootschapsrecht:
De wetgeving rond verenigingen zal door de hervormingen in hetzelfde wetboek zitten als de vennootschappen, nl. het Wetboek voor Vennootschappen en Verenigingen. Dit zal met zich meebrengen dat vzw’s gedeeltelijk onder dezelfde principes vallen als vennootschappen.
Het wezenlijke verschil tussen een vereniging en een vennootschap zal te maken hebben met het winstverdelingsoogmerk. Vennootschappen en verenigingen kunnen dezelfde activiteiten uitoefenen, zonder beperking op de na te streven winst. Een vereniging zal zich onderscheiden door een verbod om de winsten rechtstreeks of onrechtstreeks te verdelen onder zijn leden.